برگزاری نشست موسیقی کردستان و ترمینولوژی موسیقایی در اقوام |

در روز چهارم جشنواره موسیقی نواحی، دو نشست تخصصی با حضور ناصر بهرام بیگی و محمدعلی مرآتی دبیر جشنواره برگزار شد.

به گزارش خبرآوا و به نقل از ستاد خبری پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، بخش اول این نشست به سخنرانی ناصر بهرام‌بیگی اختصاص داشت که گونه‌های آوازی مقام بیات در حوزه فرهنگی زاگرس و تورس (کردستان‌های ایران، عراق و ترکیه) را بررسی کرد٫

هوشنگ جاوید، احمد صدری، رضا مهدوی، دامون شش‌بلوکی، پیمان بزرگ‌نیا و‌ صادق چراغی از پژوهشگران حاضر در این جلسه بودند.

در این نشست به گونه‌های آوازی بیات در حوزه فرهنگی زاگرس وتورس (کردستان‌های ایران، عراق و ترکیه) با حضور ناصر بهرام بیگی پرداخته شد.

ناصر بهرام بیگی طی حضورش در نشست اول به مقوله مقام در موسیقی کردی پرداخت. همچنین درباره مقام بیات و جزییات و الگوهای آن پرداخت.

این پژوهشگر معتقد است: طی ۳۰۰ سال گذشته شاعران کرد سورانی به صورت سیستماتیک به سرودن اشعار عروضی روی آوردند. شاعران این منطقه به نوعی از این سبک شعری استقبال کردند و شعر سرودند. کردهای مناطق مختلف، لهجه‌های متفاوتی دارند و مقام‌ها با لهجه کردی سورانی اجرا می‌شوند.

وی در صحبتهایش از ترکیباتی گفت که الگوهای مقام بیات را تشکیل می‌دهند. سپس به آوازهای کردی در مناطق مختلف کردنشین پرداخت.

در ادامه نیز به فرمهای مقام حجاز در موسیقی کردی پرداخت. او گفت مقام‌ها و آوازها تحت تاثیر لهجه‌ها هستند. برخلاف نظراتی درباره بیت خیلی عمیق بررسی نشده اند. درحوزه شمال عراق تا جنوب اذربایجان غربی بیت را داریم.

او گفت مقام قطار را داریم. در کوردی قطار به معنای ده است. منظور آوازهایی با اجرای ده هجایی است. همانطور که مقامهای دیگر با عدد شناخته می‌شوند. فرق قطار با مقامهای دیگر عرفانی کردستان، عرفانی بودن آن است.

همچنین، در ادامه این نشست دانشجویان حاضر در جلسه سوالات تخصصی خود را از ناصر بهرام‌بیگی پرسیدند و به بحث نشستند.

شوکت کاکه‌ای استادی بود که می گفت قطار دو بخش اوازخوانی دارد و با شعر ده هجایی گوران اجرا می‌شود. این پژوهشگر کرد در ادامه برنامه به هوره‌ها و دسته‌بندی‌های آن‌ها پرداخت.

نشست دوم ترمینولوژی موسیقایی در اقوام (همراهی گروه دانشجویان انتوموزیکولوژی) نام داشت و محمدعلی مرآتی سخنران آن بود.

دبیر جشنواره گفت: به نظرم در واژه‌شناسی موسیقی یک‌جور بهم ریختگی وجود دارد. این را بر مبنای تجربه ۳۵ساله‌ام در حوزه موسیقی عرض می‌کنم. بخشی از این بهم‌ریختگی ظهور واژه‌هایی است که از غرب وارد ایران شدند و‌ در یک روند طولانی میان مردم جا افتاده و پذیرفته شده‌اند. از آنجا که بعضی واژه‌ها به طور کامل ترجمه نمی‌شوند، با زبان اصلی تلفظ می‌شوند و حالا هم مردم نیستند که آن را اصلاح کنند. گاهی حتی یک‌غرب‌زدگی در انتخاب واژه داریم.

این اتنوموزیکولوژ ادامه داد: اعتقادم بر این است که دانش مثل یک دایره المعارف می‌ماند و‌ هر واژه‌ای که مطرح می‌شود برگرفته ازفرهنگ معنایی متفاوتی است. هر واژه‌ای علاوه بر ساختمان دارای شان نزول نیز هست.

مرآتی که سخنرانی خود را با تکیه بر واژه‌شناسی قرار داده بود، ادامه داد: بنده به شخص با انتخاب واژه «نواحی» برای این جشنواره موافق نبودم. اگرچه ما حوزه‌های مختلف موسیقی داریم که بر مبنای موسیقی تنوع موسیقی اقوام اطلاق شده است. در هر صورت در این باره اجماع شده و‌ در دوره‌های مختلف از این واژه استفاده شده است.

او همچنین گفت: یکی از این نمونه‌های چالش برانگیز استفاده از واژه «محلی» است که وزارت علوم این واژه را در واحدهای درسی هم در نظر گرفته است و این باعث‌ می‌شود دانشجو در بدو ورود به دانشگاه دچار سردرگمی شود.

مرآتی همچنین درباره واژه‌شناسی واژه «موسیقی» نیز اظهار کرد: بنده درباره واژه موسیقی نیز احساس گنگی دارم. موسیقی یک واژه نام‌آشنا اما گنگ است. موسیقی در واقع از سه رکن تشکیل می‌شود که شامل صوت، نظام ریتمیک و محتوای انسان‌شناسانه است. خیلی وقت‌ها می‌شنوم که برخی از واژه «موسیقی علمی» استفاده می‌کنند که در واقع چیزی شبیه به واژه مقام است که می‌خواهد به موسیقی اقوام‌ پرستیژ بدهد.

وی در همین باره توضیح داد: واژه موسیقی علمی از طرف موسیقی‌دانانی اطلاق شد که در غرب تحصیل می‌کردند و‌ می‌خواستند پرستیژی به موسیقی بدهند. اما باید تاکید کنم که موسیقی علم نیست بلکه یک سیستم است.

اخبار مرتبط: